طراحی و ساخت بناهای مختلف با پیشرفت در عمران و نیاز به طراحی سازه‌های مدرن، هر روز از روز قبل سخت‌تر میشود. ساخت سطوح منحنی، ساختمان‌هایی با تعداد طبقات و ارتفاع بسیار زیاد، روش‌های مختلف و گاها دشوار اجرای بعضی از نماها و مواردی از این قبیل، همه نیاز به کار در شرایط خطرناکی با ارتفاع بالا دارند. بنابراین نیاز است به وسیله یک سازه کمکی، مقدمات کار در ارتفاعات فراهم شود.
در این مقاله، قصد داریم در مورد اسکافلد که نامی دور از ذهن اما مفهومی آشنا دارد صحبت کنیم و به پاسخ به سوال «اسکافلد چیست؟» بپردازیم. در صورتی که می‌خواهید انواع مختلف اسکافلد آشنا شوید، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
اسکافلد چیست؟
در زبان انگلیسی ، اسکافلد Scaffold معادل واژه آشنای داربست است. اسکافلد یا داربست سازهای است که به کمک آن، فضای کار ایمنی در اختیار نیروی کار قرار میگیرد تا به کمک آن در ارتفاع بالا یا شرایطی که با بالابرهای معمولی امکان کار وجود ندارد نیز با ایمنی بالا کار خود را انجام دهند. داربست یا اسکافلد انواع مختلفی دارد که در ادامه آن را بررسی میکنیم اما پیش از آن، بهتر است کمی بیشتر در مورد مزایای اسکافلد بدانیم.
مزایای اسکافلد
حال که میدانید اسکافلد چیست و چه معنایی دارد، میتوانیم به صورت ملموس‌تری به مزایای آن بپردازیم. مهمترین فواید داربست برای ساختمان‌سازی عبارت‌اند از:
امنیت
داربست به نیروی کار کمک میکند با امنیت بیشتری در شرایط خطرناک کار خود را انجام دهد. شاید مهمترین فایده داربست همین ایجاد امنیت برای کارگر، کارفرما، ساختمان و حتی عابرین اطراف باشد. به کمک اسکافلد یا داربست، حوادثی نظیر سقوط اشیا کمتر اتفاق میافتد و بدین ترتیب، ایمنی پروژه افزایش خواهد یافت.
بهبود دسترسی
در تمام پروژه‌ها نقاطی وجود دارند که پرداختن به آنها دشوار است. نقاطی با ارتفاع زیاد یا زاویه نامناسب، دسترسی سختی دارند. کار روی این نقاط بسیار زمان‌بر است و میتواند زمان زیادی را تلف کند. اسکافلد یا داربست میتواند جلوی این اتلاف زمان را بگیرد و دسترسی مناسبی به نقاط بدون دسترسی برای نیروی کار فراهم کند.
استحکام
برخی سطوح اتکای قدیمی که برای کار در ارتفاع در نظر گرفته میشدند، دچار استحکام کمی بودند و با وارد شدن نیروهای اندکی دچار عدم تعادل یا حتی شکست میشدند. داربست با استحکام بالای خود، جلوی چنین مواردی را میگیرد و سطح مطمئنی برای کار در اختیار کارگران و مهندسان قرار میدهد.
سهولت اجرا
داربست‌ها با وجود ساختار به نظر پیچیدهای که دارند، اجرای آنها بسیار ساده است. خصوصا انواع جدیدی از داربست به نام داربست مدولار که ساختار پیش‌ساخته دارند و آماده‌سازی آنها بدون ابزار مخصوص نیز قابل انجام است.
توجیه اقتصادی
داربست‌ها هم از طریق افزایش راندمان کار مزیت اقتصادی ایجاد میکنند و هم به صورت کلی، با قیمت نه چندان زیادی میتوانند برای سطوح مختلف و بخش‌های متفاوت پروژه استفاده شوند. به عبارت بهتر، شما با تهیه اسکافلد یا داربست برای یک بخش پروژه، میتوانید بخش‌های دیگر را نیز به انجام برسانید. البته تمام داربست‌ها قابلیت انتقال سریع به نقاط دیگر را ندارند اما انواعی از آنها موجود است که دارای خاصیت سیار هستند.
انواع اسکافلد
طبقه بندی اسکافلد به روش‌های مختلفی انجام میشود. بعضی از تقسیم‌بندی‌ها بر اساس متریال داربست، بعضی دیگر بر اساس سطح اتکا و بعضی دیگر بر مبنای نحوه اجرا میباشد. در این قسمت به بررسی انواع مختلف داربست یا اسکافلد میپردازیم.
تقسیم بندی بر اساس جنس
داربست یا اسکافلد میتواند از متریال‌های مختلفی نظیر چوب، آلومینیوم و فولاد ساخته شود. بهترین نوع داربست را میتوانیم نوع فولادی بدانیم. فولاد با وجود داشتن وزن بیشتر، نسبت به آلومینیوم قیمت پایین‌تر (قیمت هر کیلوگرم مدنظر است) و مقاومت بسیار بالاتری دارد.
تقسیم بندی بر اساس سطح اتکا
بر این اساس، اسکافلد یا داربست به دو نوع معلق و دارای تکیه‌گاه تقسیم میشوند. اسکافلد معلق بیشتر برای ساختمان‌های بلند استفاده میشود زیرا داربست زدن به طبقات بالای این ساختمان‌ها غیرمنطقی است و نیاز به حجم بسیار زیادی از مواد اولیه دارد. داربست معلق به سقف ساختمان بسته میشود و از این نظر، منطقی‌تر است. با این وجود، یک ایراد بزرگ داربست معلق، محدودیت وزن آن میباشد.
تقسیم بندی بر مبنای نحوه اجرا
اسکافلد یا داربست در دو حالت معمولی و پیش‌ساخته تولید میشود. نوع پیش‌ساخته را در بازار به نام داربست مدولار می‌شناسند. انواع داربست مدولار به دلیل مزایای خود طرفداران زیادی دارد. داربست یا اسکافلد مثلثی، چکشی ستارهای و کاسه‌ای 3 نوع اصلی داربست مدولار یا پیش‌ساخته هستند. داربست‌های معمولی اما در سمت دیگر، اجرای سخت‌تری دارند که نیاز است حتما توسط داربست‌بند حرفه‌ای اجرا شوند. اجرای این نوع اسکافلد نیاز به ابزار بیشتری نیز دارد.
نحوه نصب و اجرای اسکافلد
هر نوع داربست به روش خاصی بسته میشود. اما به صورت کلی، میتوانیم نکات زیر را برای بستن داربست بین همه انواع آن مشترک بدانیم:
- مشخص کردن نقاط گوش‌های
- محاسبه فاصله حدودی داربست با ساختمان و اطمینان از درستی این فاصله
- محاسبه وزن قابل تحمل داربست (حداقل 4 برابر وزن خود داربست)
- چیدمان قطعات اسکافلد
- تعبیه پایه‌ها و زیرسازی داربست به وسیله تخته‌ها
- اتصال سطوح افقی به حداقل 3 تا از پایه‌های عمودی و محکم کردن آن به وسیله پین و پیچ‌های مربوطه
- نصب سکو و پله‌ها بر اساس ساختار تعیین شده
جمع بندی
اسکافلد یا داربست، یک سازه ایمنی تاثیرگذار در فرآیند ساختمان‌سازی است که با ایجاد ایمنی و دسترسی مناسب به نقاط کور سازه برای کارگران، سرعت و امنیت اجرای کار را افزایش میدهد. اسکافلد انواع مختلفی دارد که هر کدام دارای ویژگی‌ها و کاربردهای مخصوص به خود هستند و در این مقاله به صورت مختصر به آنها اشاره کردیم. توضیحات ارائه شده در این مقاله میتواند به شما در انتخاب بهترین نوع داربست برای پروژه‌تان کمک کند.
